سطوح کنترلی هواپیمای مدل

قابل ذکر است که مکانیزم و کنترل یک هواپیمای مدل با یک هواپیمای واقعی هیچ تفاوتی ندارند و عینا مکانیزم هدایتشان یکی است. کنترل یک هواپیمای واقعی یا مدل عبارتست از توانایی خلبان به منظور تغییر شرایط پروازی هواپیما به کمک نیروی لیفت ایجاد شده روی سطوح کنترلی نصب شده روی بال و دم هواپیما. سطوح کنترل پرواز یک هواپیمای مدل و یک هواپیمای واقعی هیچ تفاوتی با هم ندارند و تنها تفاوت آن ها در نحوه فرامین ارسالی به سطوح کنترلی است. در صورتی که هواپیما از حالت پایداری خود خارج شود می توان توسط سطوح کنترل پرواز آن را به حالت پایدار بازگرداند. در هواپیمای مدل سطوح کنترلی توسط لولای مخصوص به بدنه متصل می شوند. در هواپیمای واقعی سطوح کنترلی ( الویتور ، الرون و رادر) توسط اهرم هایی و از درون کابین خلبان هدایت می شود و در هواپیمای مدل این سطوح کنترلی به وسیله امواج ارسال شده از فرستنده روی زمین به گیرنده درون هواپیمای مدل و از آن به سروو موتور ها و از سروو موتور ها توسط بازو های مکانیکی کنترل می گردند. همانطور که قبلا بیان شد در هر هواپیما ۳ نوع سطوح کنترلی اصلی وجود دارد: ۱- سکان افقی (Elevator) 2. سکان عمودی (Rudder) 3. شهپر ها (Ailerons)

سکان افقی هواپیمای مدل

نحوه عملکرد سطوح کنترل در سکان افقی (Elevator) : از سکان افقی به منظور کم و زیاد کردن ارتفاع هواپیما از سطح زمین استفاده می شود. در واقع الویتور نقش بالا و پایین بردن هواپیما را بر عهده دارد. همانطور که بیان شد سطوح کنترل پرواز فرامین خود را از سروو موتورها می گیرند. سکان افقی با ایجاد زاویه در سطح خود به دم هواپیما جهت می دهد و این جهت دهی مسیر هواپیما را رو با بالا یا رو به پایین تغییر می دهد. در شکل زیر نحوه عملکرد سکان افقی را به طور کامل مشاهده می کنید. در برخی از مدل ها (مانند بعضی از جت های جنگنده) به دلیل ویژگی خاص طراحی هواپیما از دم افقی هم برای افزایش و کاهش ارتفاع و هم به منظور رول کردن حول محور بدنه استفاده می گردد. در این حالت هم الویتور و هم الرون بر روی دم افقی سوار می شود که در این حالت در اصطلاح تیلرون (Taileron) گفته می شود. در واقع در این حالت برای حالت الویتور دو سطح کنترلی همزمان با هم تغییر وضعیت می دهند. در حالت الرون نیز دو سطح در خلاف جهت هم تغییر وضعیت می دهند.

سکان عمودی هواپیمای مدل

نحوه عملکرد سطوح کنترل در سکان عمودی (Rudder) : از سکان عمودی هواپیما جهت گردش عرضی هواپیما استفاده می شود. گردش هواپیما در آسمان توسط سکان عمودی دقیقا مشابه گردش خودرو روی زمین است. توسط رادر هواپیما به چپ و راست گردش می نماید. در شکل زیر نحوه عملکرد رادر را به طور کامل مشاهده می کنید. از سکان عمودی جهت فرود دقیق بر روی باند و همسو کردن مسیر حرکت هواپیما و مسیر باند استفاده می شود. همچنین جهت تغییر مسیر هواپیما در شعاع بزرگتر استفاده می گردد. مکانیزم عملکرد رادر  به این صورت می باشد که با تغییر زاویه آن که توسط سروو موتور انجام می شود موجب تغییر مکان دم می گردد. این تغییر مکان در دم سبب جابه جایی دماغه هواپیما و در نهایت تغییر مسیر کلی هواپیمای مدل می گردد.

شهپرهای هواپیمای مدل

نحوه عملکرد شهپر (Aileron) : از شهپرها به منظور دوران هواپیما حول محور بدنه آن استفاده می شود. به وسیله الرون ها می توان نوع دیگری از چرخش هواپیما را تجربه کرد. شهپر ها در دو طرف بال هواپیما و در لبه فرار نصب شده اند و مخالف یکدیگر حرکت می کنند. طرز کار الرون ها بدین صورت بوده که با تغییر زاویه آن ها در جهت مخالف یکدیگر موجب وارد کردن نیرو به بال ها شده و یکی را به سمت بالا و دیگری را به سمت پایین می رانند. در این حالت هواپیمای مدل تمایل دارد تا به یک سمت دوران نماید. در شکل زیر نحوه عملکرد شهپر ها را ملاحظه می کنید. دقت کنید که وظیفه شهپر و رادر هر دو گردش هواپیما به چپ و راست می باشد اما شهپر ها بهتر این عمل را انجام می دهند.

نکته قابل توجهی که در مورد سطوح کنترلی باید به آن ها اشاره نمود این است که هر چه سطوح کنترلی هواپیمای مدل بزرگتر باشد تاثیر پذیری کنترل آن بیشتر خواهد بود.

ویدیوی نحوه عملکرد سطوح کنترلی هواپیمای مدل