راکت مدل چیست؟

راکت مدل یا Model Rocket به راکت هایی با ابعاد کوچک و وزن کم گفته شده که قالبا از موادی مانند چوب، پلاستیک، مقوا و مواد کامپوزیتی ساخته شده و هدف آن ها رسیدن به ارتفاع بسیار پایین است. دقت کنید در قوانین مربوط به راکت های مدل نباید در ساخت آن ها از فلزات به دلیل خطرات احتمالی استفاده نمود. موتور راکت در قسمت پایین آن نصب شده و نیروی رانش لازم برای پرتاب را فراهم می کند. راکت بر روی سکوی پرتاب قرار گرفته و سپس پرتاب می شود. پس از اتمام سوخت راکت و اوج گیری آن یک چتر نجات باز شده تا بدنه راکت به منظور استفاده مجدد بازیابی شود. اصلی ترین تفاوت راکت و موشک در هدایت پذیر بودن آن ها می باشد. در صورتی که راکت ها دارای قابلیت هدایت در مسیر حرکت را داشته باشند به آن موشک گفته می شود. به طور کلی راکت ها در سه دسته طبقه بندی می شوند. در این مقاله به طور مختصر به معرفی راکت مدل و مکانیزم عملکرد آن خواهیم پرداخت.

معرفی انواع راکت مدل به لحاظ ساختار

• راکت های مدل بدون سیستم هدایت پیشران

ساده ترین و ارزان ترین نوع راکت بوده که قابلیت هدایت در مسیر ندارد. عمده راکت های مدل موجود در بازار از این نوع هستند. در این مقاله عمدتا به توضیح اجزای این نوع راکت ها خواهیم پرداخت.

• راکت های مدل با قابلیت کنترل بردار رانش ( TVC ) Thrust vector control

در این نوع راکت ها زاویه بردار رانش راکت توسط یک مکانیزم قابل تغییر بوده و راکت در آسمان تغییر مسیر می دهد. همانطور که قبلا گفتیم این نوع را کت ها به دلیل قابلیت هدایت در دسته بندی موشک ها قرار می گیرند.

• راکت های مدل با قابلیت نشست و برخاست عمودی ( VTVL ) Vertical Take off Vertical Landing

در این نوع راکت ها (موشک) علاوه بر قابلیت نوع قبلی در حین فرود نیز قابلیت کنترل و فرود عمودی نرم بر روی زمین را دارا می باشد.

اجزای اصلی راکت مدل

• بدنه ( Body tube)

بدنه قطعه لوله ای شکل بوده که اجزای اصلی یک راکت را در کنار هم نگه می دارد. جنس بدنه راکت های مدل می تواند از مقوا، چوب، پلاستیک و یا مواد کامپوزیتی باشد.

• دماغه (Nose cone)

قسمت مخروطی شکل جلوی راکت بوده که به حفظ حالت آیرودینامیکی راکت و کاهش نیروی مقاومت هوا کمک می کند.

• موتور (Engine)

لوله ای استوانه ای شکل که در آن از سوخت پر شده است. موتور راکت در قسمت انتهایی پایین بدنه نصب شده و با احتراق سوخت موجود در آن نیروی لازم برای پرتاب راکت تامین می شود. ساخت موتور راکت توسط سازندگان آماتور راکت ممنوع می باشد و حتما می بایست از موتور های استاندارد موجود در بازار استفاده شود.

• بالک ها (Fins)

بر روی بدنه راکت و معمولا در قسمت انتهایی آن از بالک هایی به منظور پایداری راکت در حین پرواز استفاده می شود. در راکت های معمولی این بالک ها ثابت هستند.

• چتر نجات (Parachute)

از آنجایی که ساخت راکت هزینه بر می باشد لذا از یک سیستم چتر نجات به منظور بازیابی آن استفاده می شود. پس از اوج گیری راکت و اتمام سوخت آن چتر نجات باز شده و راکت به آرامی به زمین باز می گردد.

مسابقات مربوط به راکت های مدل

همه ساله در کشور های صاحب سبک در حوزه ساخت راکت مدل به برگزاری مسابقات راکت های مدل می پردازند. این مسابقات دارای قوانین خاص بوده و ضوابط مربوط به خود را دارا هستند.